άρθρο του Πέτρου Παπακωνσταντίνου
Πριν από λίγες εβδομάδες, οι θερινοί κινηματογράφοι πρόβαλαν τη θρυλική ταινία των Μόντι Πάιθονς «Ενας προφήτης, μα τι προφήτης». Γυρίστηκε το 1979, χρονιά - ορόσημο, λόγω της εκλογής της Μάργκαρετ Θάτσερ, που σηματοδότησε ένα τέλος εποχής για την ευρωπαϊκή Αριστερά. Μπήκα στον κινηματογράφο με την ελαφρά μελαγχολία του «τριάντα χρόνια μετά» και βγήκα με την αυτοσαρκαστική αίσθηση μιας αναπάντεχης επικαιρότητας: τελικά, για μας μιλούσε ο μύθος...
Σε μια χαρακτηριστική σκηνή, ο νεαρός Ιουδαίος Μπράιαν συναντά σε ρωμαϊκό αμφιθέατρο ομοεθνείς του, που θέλουν να τον στρατολογήσουν στο επαναστατικό Λαϊκό Μέτωπο της Ιουδαίας. «Τους μόνους που μισούμε πιο πολύ από τους Ρωμαίους, είναι τους διασπαστές του Ιουδαϊκού Λαϊκού Μετώπου», λέει ένας από τους συνωμότες. «Και τους διασπαστές του Λαϊκού Μετώπου του Ιουδαϊκού Λαού», παρεμβαίνει ένας άλλος. «Και τους διασπαστές του Λαϊκού Μετώπου Ιουδαίων», προσθέτει ένας τρίτος.
Ο τρόπος που αντιμετωπίζει η ελληνική Αριστερά την καταθλιπτική πραγματικότητα της κρίσης και του Μνημονίου δεν διαφέρει και πάρα πολύ από εκείνη των συντρόφων του Μπράιαν. Αν οι ηγεσίες της έπαιρναν στα σοβαρά τις ίδιες τις διαπιστώσεις τους περί κοινωνικού Μεσαίωνα και τα συναφή, θα έπρεπε να επιλέξουν όχι τον μέγιστο κοινό διαιρέτη, αλλά τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή. Πολύ περισσότερο που το ΠΑΣΟΚ περνάει, τηρουμένων των αναλογιών, το δικό του «1989», μια περίοδο υπαρξιακής κρίσης, καθώς ο ηγέτης του εγκωμιάζεται από τους Financial Times ως «ο άνθρωπός μας στην Ελλάδα» και βρίσκει υποστήριξη, στο εσωτερικό της χώρας, από πολιτικούς της αντίπερα όχθης, όπως ο κ. Καρατζαφέρης και η κ. Μπακογιάννη.
Η αντίδραση του ΚΚΕ σ’ αυτή την σπάνια ευκαιρία που προσέφερε η συγκυρία στην Αριστερά είναι σαφής: Χάραξε μια γραμμή σκληρών ιδεολογικών διαχωρισμών, απορρίπτοντας οποιαδήποτε πρόταση άμεσης διεξόδου (π.χ. στάση πληρωμών) και παραπέμποντας την έξοδο από την κρίση στη «λαϊκή εξουσία» και τον σοσιαλισμό. Το τίμημα αυτής της «καθαρότητας» κινδυνεύει να είναι η πολιτική περιχαράκωση - ιδίως αν συνοδευτεί από την επιλογή μιας οργανωτικής ρήξης στα συνδικάτα, η οποία μπορεί να οδηγήσει στη διχοτόμηση ή και τριχοτόμηση της ΓΣΕΕ. Εν πάση περιπτώσει, είναι μια κάποια πολιτική γραμμή, την οποία το ΚΚΕ προωθεί με συνέπεια και με την αίσθηση της δικαίωσης απέναντι στον υπόλοιπο πολιτικό κόσμο, που εμπιστεύτηκε τυφλά την Ευρώπη του Μάαστριχτ.
Στην απέναντι πλευρά, ο Συνασπισμός πλειοδοτεί υπέρ της ενότητας, πράγμα που θα ήταν πολύ καλό, αν την ίδια στιγμή δεν… υπήρχε πολυδιάσπαση στον ίδιο! Χθες έφυγαν οι ανανεωτικοί του κ. Κουβέλη, σήμερα απειλείται με διάσπαση ο ΣΥΡΙΖΑ, με αφορμή την υποψηφιότητα Αλαβάνου για τις περιφερειακές εκλογές.
Ασφαλώς, η ιστορία της Αριστεράς είναι γεμάτη εσωτερικές διαμάχες. Σε άλλους καιρούς, αυτές είχαν προφανή ιδεολογική νομιμοποίηση. Οι αριστεροί ήξεραν ότι σε άλλους θεούς πίστευαν οι σταλινικοί από τους τροτσκιστές, οι μαοϊκοί από τους χρουστσοφικούς, οι ευρωκομμουνιστές από τους μπρεζνιεφικούς. Μπορεί όλοι οι «ισμοί» να έχουν την παθολογία τους, αλλά επιτέλους επρόκειτο για διαφορετικές θεωρήσεις του κόσμου. Ποιες είναι σήμερα, όμως, οι αγεφύρωτες διαφορές μεταξύ Αλέκου Αλαβάνου και Αλέξη Τσίπρα; Πώς γίνεται η ηγεσία του ΣΥΝ να προτείνει για δήμαρχο τον Διονύση Τσακνή, ο οποίος είναι διαχρονικά συνεπής σε μια γραμμή κριτικής υποστήριξης του ΚΚΕ, έπειτα να προτείνει για περιφερειάρχη τον Αλέξη Μητρόπουλο, επίσης συνεπή στη γραμμή του «κοινωνικού ΠΑΣΟΚ», κι έπειτα να συζητά τον Μανώλη Γλέζο, με αντιπεριφερειάρχες τον Μητρόπουλο και τον Αλαβάνο; Και πώς να πιστέψουν οι πολίτες ότι πίσω από όλα αυτά διακυβεύεται κάτι σοβαρότερο από προσωπικές φιλοδοξίες και ηγετικά άγχη;
Στην προαναφερθείσα ταινία, υπάρχει και μια άλλη ενδιαφέρουσα σκηνή. Δύο από τις πολυάριθμες, επαναστατικές ιουδαϊκές οργανώσεις επιχειρούν ταυτόχρονα, χωρίς προσυνεννόηση, να απαγάγουν τη γυναίκα του Πόντιου Πιλάτου. Συναντιούνται τυχαία, στα υπόγεια του παλατιού, κι αντί να ενώσουν τις δυνάμεις τους, αρχίζουν να αλληλοεξοντώνονται μέχρι και τον τελευταίο άνδρα, κάτω από τα έκπληκτα μάτια των Ρωμαίων στρατιωτών, που δεν χρειάστηκε να κουνήσουν ούτε το δαχτυλάκι τους…